بررسی افعال پیشوندی در زبان فارسی ازمنظر صرف ساخت

پژوهش حاضر به پیشوندهای فعلی رایج در زبان فارسی در چارچوب انگارۀ صرف ساخت و تعامل آن با معناشناسی پرداخته و ترکیب‌پذیری معنا در افعال پیشوندی و تأثیر معنا بر ساخت این افعال را بررسی کرده است. برای نیل بدین مقصود پس از جمع­آوری فعل‌های پیشوندی از در پیکرۀ دادگان افعال فارسی (رسولی و دیگران، 2011)، این افعال با توجّه به تفاوت­های صوری و معنایی طبقه‌بندی شدند؛ سپس هریک از پیشوندها به­طور جداگانه تحلیل و برای هریک طرح­واره­ای کلّی که دارای زیرطرح­واره­های مختلف بود، ارائه شد. تحلیل داده­ها نشان داد که این افعال در بسیاری از موارد معنای ترکیب­پذیر نداشته و تعداد زیادی از پیشوندهای فعلی در طول زمان تغییر معنا داده و ازنظر واژگانی نیز فعل­های دارای این پیشوندها، به­صورت واژۀ ساده تحلیل می­شوند؛ افزون بر این، برای همۀ افعال پیشوندی طرح­واره­ای کلّی درنظرگرفته شد که هر گروه از افعال با توجّه به نوع پیشوند موجود در آن، زیرطرح‌واره­ای از این طرح­وارۀ کلّی محسوب می­شود.